TR UZANTILI ALAN ADLARI BAKIMINDAN UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanununda (EHK) internet alan adı, “internet üzerinde bulunan bilgisayar veya internet sitelerinin adresini belirlemek için kullanılan internet protokol numarasını tanımlayan adlar” şeklinde yer almaktadır. Bu kapsamda internet alan adlarına ilişkin düzenleme ve görev yetkisi de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) verilmiştir. İnternet alan adı İnternet Alan Adları Yönetmeliği’nde “İnternet üzerinde bulunan bilgisayar veya İnternet sitelerinin adresini belirlemek için kullanılan İnternet protokol adresini tanımlayan adlar” olarak tanımlanmıştır. Alan adının uluslararası alanda karşılığı “Domain Name” olarak geçmektedir. Örneğin ocakyilmaz.com bir alan adıdır. Alan adı
Alan adı sistemi belli bir düzen içermektedir Belli bir ülkeye aidiyeti ifade eden ülke kodlarını içeren alan adları ve ülke kodu içermeyen sadece alan adı sahibinin niteliğini gösteren alan adları şeklinde iki türde alan adı bulunmaktadır. Bir ülkeye aidiyeti ifade eden ülke kodlarını içeren alan adları o ülkelerdeki yetkili kuruma başvurmak ve o kurum nezdinde tescil ettirmek suretiyle edinilebilmektedir. Türkiye için ülke kodu .tr dir , örneğin İngiltere için ülke kodu .uk’dir. “.tr” altında yer alan alan adlarının verilmesinde ve tescilinde yetkili sistem TRABİS olarak belirlenmiştir. Ülke kodu içermeyen alan adlarında ise dünyanın neresinde olursa olsun isteyen herkes tarafından, alan adı veren herhangi bir kuruluşa İnternet ortamında başvurarak sahip olunabilir. Örneğin ocakyilmaz.com gibi. Ülke kodu içermeyen alan adları bakımından koordinasyon ve takibin sağlanmasında yetkili organizasyon ICANN (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) belirlenmiştir. (ICANN) uluslararası düzeyde organize olmuş, İnternet Protokolü (IP) adresi alanı tahsisi, protokol tanıtıcı ataması, genel (gTLD) ve ülke kodu (ccTLD) Üst Düzey Alan ismi sistemi yönetimi ve kök sunucu sistemi yönetimi işlevlerinden sorumlu kâr amacı gütmeyen bir kurumdur. ICANN, tüm İnternet kullanıcılarının geçerli adresler bulabilmelerini sağlamak üzere evrensel çözülebilirlikten emin olunması için DNS'in teknik unsurlarının yönetiminin koordinasyonundan sorumludur. Bunu İnternet’teki işlemlerde kullanılan eşsiz teknik tanıtıcıların dağıtımını ve Üst Düzey Alan İsimlerinin (.com, .info v.s.) kullanılma yetkilerinin dağıtılmasını gözlemleyerek yapar. Mali işlemler, İnternet içeriğinin kontrolü, istenmeyen ticari e-postaları (spam) ve veri korumasıyla ilgili kurallar gibi İnternet kullanıcılarını ilgilendiren diğer sorunlar, ICANN’nın teknik koordinasyon görevinin dışında kalmaktadır.[1]
“.TR” UZANTILI ALAN ADLARI
".tr" uzantılı internet alan adı tahsisleri belgeli veya belgesiz olarak iki yöntemle yapılmaktadır. Belgesiz alan adı tahsisi “ilk gelen ilk alır” kuralının geçerli olduğu tahsislerdir. İlk gelenin tespitinde, alan adı başvurusunun TRABİS’e ulaştığı zaman kaydı esas alınmaktadır. Belgeli alan adı tahsisleri ise, ilgili bilgi ve/veya belgelerin başvuru sahibi tarafından Kayıt Kuruluşlarına verilmesini ve bu bilgi ve/veya belgelerin TRABİS’e ulaştırılmasını müteakip yapılan tahsislerdir.
TRABİS, “.tr” uzantılı internet alan adı sisteminin ve buna ait merkezi veri tabanının işletilmesine, rehberin oluşturulmasına, güncellenmesine ve rehberlik hizmetinin sunulmasına ve alan adı başvuru işlemlerinin gerçek zamanlı olarak yapılmasına imkân veren, tüm bu faaliyetlerin güvenli ve iş sürekliliğini sağlayacak şekilde gerçekleştirildiği ve Kurumumuz tarafından işletilen sistemdir[2].
Alan adları bakımından ilk gelen alır prensibi mevcuttur. Alan adlarının bir markanın, ticari unvan gibi ayırt edici ad ve işaretlere benzerlik göstermesi durumunda ilgili unvan veya markaya sahip veya benzer mahiyette alan adına sahip olan kişiler bakımından uyuşmazlıklar doğmaktadır. Örneğin “nike” markasının nike.com.tr alan adının bir başka kişiye ait olması durumunda ilgili marka internet platformundan istediği gibi faydalanamayacaktır. Çünkü bir alan adının birden fazla kişi tarafından kullanılması mümkün değildir. İşte bu gibi uyuşmazlıkların ülke kodu bulunmayan alan adları bakımından çıkması durumunda ICANN’ın yetkili olması gibi “.tr” (.com.tr,.org.tr,.net.tr gibi) uzantılı alan adları bakımından uyuşmazlık çıkması durumunda da bu uyuşmazlıkların çözümüne yönelik Türkiye’de de kurumlar belirlenmiştir. “.com” benzeri uzantılı bir alan adı ile “.com.tr” benzeri uzantılı bir alan adı arasında uyuşmazlık çıkması durumunda da bu belirlenen uyuşmazlık çözüm kuruluna başvurulabilecektir.
İnternet Alan Adları Yönetmeliği’nin 23. Maddesine göre uyuşmazlık çözüm mekanizmasının (UÇM) işletilmesine ilişkin usul ve esasların BTK tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede BTK tarafından hazırlanan ve internet alan adları ile ilgili UÇM’nin işletilmesine, UÇHS’lerin belirlenmesine ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliği 21 Ağustos 2013 tarihinde düzenlenmiş ve sonrasında güncellenerek İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı 11.08.2021 tarihinde yayımlanarak 30.12.2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliği ile amaçlanan internet alan adları ile ilgili uyuşmazlık çözüm mekanizmasının işletilmesine, uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcıların belirlenmesine ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. “.tr” uzantılı internet alan adları ile ilgili uyuşmazlık çözüm mekanizmasının işletilmesini, uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcıların belirlenmesini ve yükümlülüklerini kapsamaktadır.
Yine ilgili tebliğe göre faaliyet belgesi verilmiş Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcıları belirlenmiştir. Bu hizmet sağlayıcıları Bilgi Teknolojileri ve İnternet Güvenliği Derneği – Uyuşmazlık Çözüm Merkezi ve TOBB Uyum Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezidir. Bu kapsamda bu kuruluşlara şikâyet başvurusunda bulunularak alan adı uyuşmazlığının çözümü talep edilebilmektedir.
İlgili UÇHS tarafından hakem veya hakem heyeti ile karar verilmektedir. Hakem veya hakem heyeti tarafından verilen karar gerekçeleri ve varsa karşı görüş şerhi ile birlikte UÇHS’ye bildirilir. UÇHS, kendisine bildirilen kararı ve kararın gerekçesini bir gün içerisinde TRABİS’e, ilgili Kayıt Kurluşları’na (KK) ve şikâyetle ilgili taraflara iletir ve kişisel verilerin korunması amacıyla gerekli önlemleri de alarak kendisine ait internet sitesinde yayımlar. Kararın taraflara tebliğ edilmesinden itibaren on iş günü içinde veya uyuşmazlık çözüm mekanizması sürecinin daha önceki bir aşamasında konu hakkında ihtiyati tedbir kararının alındığının UÇHS’ye bildirilmemesi halinde alınan kararın gereği ilgili KK ve UÇHS tarafından TRABİS’e iletilmek suretiyle derhal yerine getirilir. KK ve UÇHS konu hakkında ilgili tarafları bilgilendirir.
Bir internet alan adına yönelik uyuşmazlık çıkması durumunda Uyuşmazlık Çözüm Merkezi ilgili uyuşmazlığın hızlı çözümü bakımından alternatif ve hızlı bir yoldur. Bunun haricinde dava yolu ile de bu uyuşmazlık çözülebilir. Ortaya çıkan uyuşmazlığın giderimi noktasında karar veren hakemler bu alanda uzman kişilerdir dolayısıyla internet alan adları hukuku kapsamında sizi temsil edecek uzmanlardan hukuki ve teknik anlamda destek alınması gerekmektedir.
Av.Girayhan OCAK
Comments