Dijital oyunlar Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser olarak adlandırılmaktadır. Fakat dijital oyunlar aslında içerisinde müzik, grafik tasarım, senaryo, görsellik, yazılım gibi birçok unsur barındırmaktadır. Telif mevzuatında dijital oyunu bir bütün olarak değerlendirdiğinde spesifik bir başlık altında özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bir oyunun oluşturulma ve geliştirilme süreci değerlendirildiğinde çıktı olarak ele alınan eser, yazılım, animasyon, müzik, karakter, grafik hatta ticari potansiyeli bakımından ayrı ayrı birçok durum ele alınmalıdır.
FSEK kapsamında fikir ve sanat eser çeşitleri 2. ve 7. maddeler arasında sayılmıştır. Bu kapsamda eserlerin; ilim ve edebiyat eserleri, musiki eserleri, güzel sanat eserleri ve sinema eserleri şeklinde sınırlandırıldığı görülmektedir. Dijital oyunlar bakımından doktrinde yazılım kısmı açısından ilmi ve edebiyat eserleri oyunun tamamı açısından ise sinema eseri olarak değerlendirildiği görülmektedir. Dijital oyunlar bu iki kategori bakımından FSEK kapsamında telif hakkı korumasına tabidir ve oyun üzerinde eser sahibinin hakları bulunmaktadır.
Bilgisayar oyunları aslında tek bir parçadan oluşmamaktadır. Bu kapsamda parça parça da koruma sağlanabilir. Oyunda yer alan edebi eserler, tasarımlar, çizimler ve görseller, oyun içerisinde kullanılan sanat eserlerinin korunması da mümkündür. Dijital oyular oyun içerisinde yer alan karakterlerin, mekanların tiplemeleri ve tasarımları ile ön plana çıkmakta hatta bazen karakter tasarımları ilgili oyunun önüne geçebilmektedir. Dolayısıyla dijital oyun için güzel sanat eseri denilmese de, oyunun bir unsuru olarak karakter tasarımının güzel sanat eseri olarak değerlendirilmesi gerektiği söylenebilir.
Güzel sanat eserleri: FSEK Madde 4 kapsamında güzel sanat eserleri, estetik değere sahip olan;
1. Yağlı ve suluboya tablolar; her türlü resimler, desenler, pasteller, gravürler, güzel yazılar ve tezhipler, kazıma, oyma, kakma veya benzeri usullerle maden, taş, ağaç veya diğer maddelerle çizilen veya tespit edilen eserler, kaligrafi, serigrafi,
2. Heykeller, kabartmalar ve oymalar,
3. Mimarlık eserleri,
4. El işleri ve küçük sanat eserleri, minyatürler ve süsleme sanatı ürünleri ile tekstil, moda tasarımları,
5. Fotoğrafik eserler ve slaytlar,
6. Grafik eserler,
7. Karikatür eserleri,
8. Her türlü tiplemelerdir.”
şeklinde düzenlenmiştir.
İlgili madde de krokiler, resimler, maketler, tasarımlar ve benzeri eserlerin endüstriyel model ve resim olarak kullanılmasının düşünce ve sanat eserleri olmak sıfatlarını etkilemeyeceğinden bahsedilmiştir.
Dolayısıyla oyun karakterleri ve diğer görsel tasarımlar Fikir ve Sanat Eserleri kapsamında koruma altındadır. Fakat koruma altında olsa da ilgili tasarımların yine de önceden tescilinin veya tespitinin sağlanması son derece önemlidir. Tasarım Sınai Mülkiyet Kanunu hükümleri uyarınca tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım olarak veya ilk kez Türkiye’de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak korunmaktadır. Bir tasarımın tescil ile koruma altına alınabilmesi için bazı kriterlere uygun olması gerekmektedir. Tescile konu olan tasarımın daha önceden dünyanın herhangi bir yerinde sergilenmemiş olması şarttır. Tescile konu olan tasarımların daha önceden satışa sunulmamış olması gerekir. Tasarım yeni olmalıdır. Tasarımların belirli ayırt edici özelliklerinin bulunması gerekir. Bununla birlikte ilgili oyun karakterleri tasarımları logo olarak tescil edilerek ayrıca koruma altına alınabilir. Sanal oyun karakteri kanun kapsamında korunabileceği gibi ilgili tasarımın izinsiz kopyalanması, yayılması veya çoğaltılması durumunda da FSEK ve Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında hukuki süreç başlatılabilir. Ortaya çıkan uyuşmazlığın giderimi noktasında mutlaka uzmanlardan hukuki ve teknik anlamda destek alınması gerekmektedir.
Av. Girayhan OCAK
コメント