Vergilendirme Twitch ve Youtube gibi platformlarda yer alan yayıncı ve içerik üreticilerinin son zamanlarda öncelikli meselesi haline gelmiştir. Konu ile ilgili temel olarak dikkat edilmesi gerekenleri bu yazımızda hukuki açıdan değerlendirdik.
Yazımızda Google, Twitch, Youtube, Facebook vb. platformlar üzerinden gelir elde edenler vergilerini nasıl öder, ödenmemesi durumunda ne gibi sorunlarla karşılaşabilir, vergisel yükümlülükler neler olacaktır, konu ile ilgili doğru bilinen yanlışlar ve dikkat edilmesi gereken hususlara değineceğiz.
ADSENSE VERGİSİ NEDİR? - YAYINCI VE İÇERİK ÜRETİCİ VERGİSİ NEDİR?
Youtube ve Google üzerinden içerik üreticilerinin paylaştıkları içeriklerin içerisine yerleştirilen reklamlar ile dolaylı olarak elde edilen gelirlere adsense geliri denmektedir. Bir gelir elde ediliyorsa elbette bunun vergisi de olacaktır. Adsense gelirlerinin vergilendirilmesi de adsense vergisi olarak bilinmektedir. Prensip olarak diğer sosyal medya platformlarının da çalışma sistemi benzerdir. Yayıncılar bu platformlar üzerinden elde ettikleri gelirleri vergilendirmekle yükümlüdür.
Teknolojinin gelişmesi ve internet kullanımının yaygınlaşması ile bu platformlar üzerinden gelir elde edenlerin ve elde edilen gelirlerin de artmasıyla özellikle adsense vergileri uzun zamandır tartışılan bir konu haline gelmiştir. Hukuk her zaman teknolojiyi bir adım geriden takip etmektedir. Bir konuda hukuki düzenleme getirilmesi için öncelikle o konuda hukuki sorunlarla karşılaşılması gerekmektedir. Dolayısıyla vergi hukukunun kapsamına giren bu konuda birtakım düzenlemeler gelmeye başlamış olup ilerleyen zamanda çok daha fazla düzenleme geleceği bir gerçektir.
Günümüzde adsense gelirleri artık ticari kazanç olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla Google, Youtube vb. platformlar üzerinden elde edilen gelirler gelir vergisine tabi olacaktır. Vergilendirmenin büyük önem taşıyan bir husus olduğunu belirtmek gerekir. Detaylı şekilde aşağıda da açıklanacağı üzere vatandaşlar arasında yaygın bir şekilde vergi ödememenin suç olduğu düşüncesi bulunmaktadır. Bu sebeple verginin doğmasından kaçınılarak vergi beyan edilmemesi yoluna gidilmektedir. Sanılanın aksine asıl olarak vergi beyan etmemek birçok suçu meydana getirebilecektir ve çok ağır sonuçları olacaktır. Bu nedenle ağır sonuçlarla karşılaşmamak için bu uzun ve karmaşık sürecin alanda uzman kişilerce titizlikle takip edilmesi gerekir.
Sosyal medya platformlarında içerik üreticilerin vergilendirilmesi konusu ile ilgili olarak çokça bilgi kirliliği mevcuttur. Bunlar: yıllık belli bir miktarın altındaki kazançların vergiden muaf olması; Youtube ya da Twitch’in yayıncılara para gönderirken içerisinden vergileri keserek gönderdiği ve ayrıca vergilendirmeye gerek olmaması gibi gerçeği yansıtmayan ve kulaktan kulağa dolaşan yanlışlardır.
YOUTUBE – TWİTCH, YAYINCI ADINA VERGİ ÖDER Mİ?
Sanılanın aksine Youtube, Dlive, TikTok, Twitch vb. platformlar site kullanıcıları adına vergi ödemez. Bu konuda "vergi kesiliyor kalanı yayıncıya gönderiliyor" düşüncesi yaygın bir yanlıştır. Bu siteler gelirlerin bir kısmını komisyon olarak kendileri alıp, kendi şirketlerinin yer aldığı ülkelerindeki vergi sistemi içerisinde reklam gelirleri vb. gelirlerinin vergisini kullanıcılarından kesinti yapmaktadır. Ancak Türkiye'de gelir elde eden kişiler gelirleri için Türkiye'de vergi mükellefi olmalıdır. Burada önemli husus yayıncının elde ettiği gelirin yayıncı tarafından vergilendirilmesi gerektiğidir. Dlive, TikTok, Twitch, Youtube, Facebook gibi sitelerin hiçbiri buradan gelir elde eden kişiler adına Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığına bir vergi ödememektedir. Türkiye'de vergi ödeme yükümlülüğü Türkiye'de gelir elde eden kişilere aittir.
BELLİ BİR LİMİTİN ALTINDA GELİR ELDE EDİLİYORSA VERGİ ÖDENMESİNE GEREK VAR MIDIR?
Ticari kazançlarda vergi mükellefi olmak için herhangi bir istisna sınırı bulunmamaktadır. Arızi kazançlar ile ilgili olan ve her yıl güncellenen parasal sınırın ticari gelirler ile ilgisi yoktur. Düzenli olarak gelir elde edilmesi durumunda elde edilen gelirin ticari gelir sayılması söz konusu olacaktır.
Bankaların Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bilgi verme zorunluluğu bulunmaktadır. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından banka hesaplarına uygulanacak bir filtre ile gelen giden paraların, meblağlarının ve ne zaman banka hesaplarına geldiğinin tespit edilebilmesi gelişen teknoloji ile birlikte vergi denetmenleri için işleri çok kolaylaşmıştır.
Geçtiğimiz yıllarda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından banka hesaplarına Google Limited Ireland’dan ödeme yapılanlar tespit edilmiş, vergi daireleri ile görüşme yapmak için çağrılmışlardır. TikTok gibi daha yeni uygulamalarda yazı yayın tarihimiz itibariyle vergisel bir denetim bilgisi henüz mevcut değildir ancak er ya da geç geriye dönük olarak bu denetimler gerçekleştirilecek ve ağır vergi cezaları ile karşılaşılabilecektir.
YAYINLARDA BAĞIŞ OLARAK KAZANILAN PARANIN VERGİSİNİN ÖDENMESİNE GEREK VAR MIDIR?
Bağış ve hediye gibi kavramlar; uygulamaların ve sosyal paylaşım sitelerinin kendi içerisinde adlandırdıkları konulardır. Youtube şirketi video içerik üreticilerine reklam izlenme trafiği oranında pay vermektedir. Tiktokta ise izleyiciler hediye-jeton göndererek yayıncıların dolaylı olarak gelir elde etmesini sağlamaktadır. Buradaki hediye kavramı hukuken hediyeleşmek sayılmamaktadır. Bağış kavramı TBK 285 vd. hükümlerinde tanımlanmış ve şartlara bağlanmıştır. Bir kişi düzenli olarak hediye yoluyla gelir elde ediyorsa bu ticari gelirdir. 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununda yardım ve bağış toplanması ile ilgili şartlar sayılmış ve yetkili makamdan izin alınmadan internet üzerinden yardım toplanması halinde 10.000,00-200.000,00 TL’ye kadar idari para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
“Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak izinsiz yardım toplayanlara beş bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir. İnternet ortamında izinsiz yardım toplanması hâlinde ise on bin Türk lirasından iki yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir.”
(2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu madde 29/1)
Özetle bağış ve hediye ismi verilen bu paralar düzenli elde edilmesi halinde ticari gelir olarak nitelendirilecek olup birden fazla kez ve devam eden şekilde bu yolla gelir elde edilmesi vergiye tabi olacaktır.
VERGİ ÖDEMESİ İÇİN ŞİRKET KURMAK GEREKLİ MİDİR?
Ticaret şirketleri 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda sayılmış olup uygulamada en çok görülen şirket türleri anonim ve limited şirketlerdir. Yayıncı ve içerik üreticilerinin vergisel yükümlülükleri için bu anlamda şirket kurması şart değildir. İçerik üreticinin adsense vergisi ödemesi için şahış şirketi kurarak vergi mükellefi olması yani bilinen adıyla vergi açılışı yapması yeterli olmaktadır.
Burada bahsedilen vergi açılışı zorunluluğu vergisel yükümlülükleri yerine getirebilmek adına bir gün içerisinde sonuçlanacak bir şahıs şirketi kaydıdır. Bununla birlikte tabii ki bir limited şirket veya anonim şirket üzerinden Google ve Youtube gelirleri de şirkete vergilendirilebilmektedir. Şirket kuruluşunun tercih edilmesi durumunda bu konuda hukuki destek alınması ve temellerin sağlıklı bir şekilde atılabilmesi için şirketler hukuku avukatları ile irtibata geçilmesi en doğrusu olacaktır.
VERGİ ÖDENMEMESİ DURUMUNDA CEZASI NEDİR?
Vergi ödememek bir suç değildir. Vergi borcu ödenmediğinde bu borç faizlenmekte ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre cebri icra yolu ile tahsil edilmektedir. Bu durumda idari para cezaları söz konusu olabilir ancak vergi borcunu ödemeyen kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmayacak cezai anlamda suç oluşmayacaktır.
Vergi hukukundaki en önemli husus vergi beyanıdır. Yayıncılar ve içerik üreticileri tarafından elde edilen gelirlerin Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilmemesi durumunda vergi ziyaı suçu oluşacaktır.
Vergi Usul Kanunu m. 341’e göre: “vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder.”
Yine Vergi Usul Kanunu m. 359’a kaçakçılık suçu ile ilgili: “Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;
1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,
2) Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,
Hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur” maddesi yer almaktadır.
Bu durumda içerik üreticiler vergilerini beyan etmemeleri durumunda vergi ziyaı suçu, gerçeğe aykırı beyan etmeleri durumunda ise vergi kaçakçılığı suçu oluşmaktadır.
Vergi ziyaı suçunun işlenmesi durumunda beyan edilmeyen gelirler faizi ile birlikte vergilendirilmekle kalmayıp aynı zamanda ziyaa uğrayan vergi tutarının bir katı kadar vergi cezası verilebilecektir. (VUK m.344/1)
Hile, gerçek olmayan beyan vb. yollarla vergi kaçakçılığı suçunun sabit olması durumunda ise yine beyan edilmeyen gelirler faizi ile birlikte vergilendirilecek, bununla birlikte ziyaa uğratılan vergi tutarının 3 katına kadar vergi cezasına hükmedilebilecektir. (VUK m. 344/2)
Vergi suçları bunlarla kalmamakta, vergi ceza hukukunun kapsamına giren daha birçok suç bulunmaktadır. Ayrıca geriye dönük olarak işlem yapılabilmesi ve vergi incelemesi ile bir suç tespit edilmeden önce kanunda yazılı hallerde cezada indirime gidilmesi gibi hukuki yollar da mevcuttur.
HANGİ VERGİLERİN ÖDENMESİ GEREKMEKTEDİR?
Adsense gelirleri, Facebook, Twitch, Tiktok vb. sosyal medya platformaları üzerinden elde edilen gelirler ticari gelir kapsamında değerlendirilmektedir. Dolayısıyla yıllık gelir vergisine ve katma değer vergisine tabidir.
Yıllık gelir vergisi iş niteliği ve hacmine göre %15-%40 oranları arasında değişmektedir. KDV ise yine işe göre değerlendirilmekle birlikte normal şartlarda %18’dir. Vergi hesaplamasında birçok etken bulunmaktadır. Vergi hesaplaması sonucu çıkacak olan tutar gelirin yurtdışı kaynaklı olup olmaması, gelirin miktarı vb. birçok etkene bağlı olarak değişmektedir.
Bunlarla birlikte vergi açılışının yapılması ile birlikte kira bedeli üzerinden stopaj ödemesi söz konusu olacaktır. Şartların oluşması durumunda kurumlar vergisi, damga vergisi geçici gelir vergisi gibi vergiler de söz konusu olabilecektir. Ancak yine kendi işini kuran ve 29 yaşından gün almamış gençler için Genç Girişimci Teşvikleri kapsamında 1 yıl boyunca Bağ-Kur ödemesinden muafiyet ve 3 yıl boyunca belirli bir miktara kadar gelir vergisinden muafiyet mümkün olabilmektedir. Tüm bunlar muhasebe ile ilgili işlemler olup bir muhasebeciden destek alınması gerekmektedir.
Google, Youtube, Facebook, Twitch, TikTok vergileri, bir muhasebeci aracılığı ile düzenli olarak ödenebileceği, muhasebecinin düzenli olarak beyan edilmesi gereken gelirleri tarihlerinde beyan edebileceği gibi yayıncı ve içerik üreticisi bu süreci kendisi de takip edebilmektedir. Bu durumda Gelir İdaresi Başkanlığı İnteraktif Vergi Dairesi online sistemi üzerinden gerekli tarihlerde gerekli beyannamelerin verilmesi ve ödemelerin düzenli olarak yapılması gerekir.
Yayıncı ve içerik üreticilerinin ödemesi gereken vergilerden, bu konuda doğru bilinen yanlışlardan, vergilerin ödenmemesi durumundan ve verginin beyan edilmemesi durumunda karşılaşılabilecek cezalardan bahsettik. Tüm bu sebeplerle verginin ciddi anlamda dikkat edilmesi ve önemsenmesi gereken bir konu olduğunu belirtmek gerekmektedir.
Av. Cevdet Yılmaz
Commentaires